Autor: Marian Machinek

Człowiek ma niezwykłą zdolność do przyzwyczajania się. Pokazuje się ona w szczególny sposób wtedy, gdy okoliczności życiowe zmieniają się nagle na mniej pomyślne lub nawet dramatyczne. Po pierwszym szoku i zamęcie bardzo szybko pojawia się nowa normalizacja, a to, co jeszcze niedawno wydawało się zupełnie nie do zniesienia, zostaje na tyle wpisane w samoświadomość, że staje się częścią codzienności i już tak nie szokuje. Tak było w czasie pandemii, tak też jest w odniesieniu do wojny w Ukrainie. Chociaż krwawe walki toczą się nadal i nadal giną tam ludzie, to jednak w Polsce życie zaczyna się znowu toczyć normalnie. Dotyczy to nie tylko Polaków, ale – przynajmniej w części – także uchodźców z Ukrainy, szczególnie tych, których najbliżsi nie są bezpośrednio zaangażowani w działania wojenne lub znajdują się poza aktualnymi obszarami, na których toczy się wojna. Siła przyzwyczajenia nie na darmo bywa określana jako „druga natura”. Jest w tej umiejętności integrowania rzeczy trudnych w swoją codzienność jakaś naturalna zdolność osoby ludzkiej. Psychika ludzka nie mogłaby po prostu nieustannie żyć na zbyt wysokich obrotach. Gdyby tak było, wcześniej czy później załamanie nerwowe byłoby nieuchronnie. Jednak obok pozytywnego aspektu, jest w tej tendencji do przyzwyczajania się do tego, co trudne, także aspekt negatywny. Jest nim zobojętnienie. Czytaj dalej „O wytrwałości i długomyślności”

Tegoroczna Wielkanoc jest przeżywana przez wielu Polaków w cieniu rosyjskiej napaści na Ukrainę. Obecność uchodźców, którzy znaleźli schronienie w wielu polskich rodzinach, potęguje jeszcze poczucie solidarności i współczucia. Do opinii publicznej docierają szczegóły okrucieństw dokonywanych przez rosyjskich okupantów na bezbronnych cywilach, jak te, które miały miejsce w Buczy. Kiedy widzi się obrazy zamęczonych ciał, w sercu niemalże automatycznie pojawia się gniew na oprawców i zrozumienie dla pragnienia odwetu. Słysząc w takim nastroju nawoływania do wyrzeczenia się ducha zemsty, człowiek zaczyna się gniewać również na formułujących takie opinie, podejrzewając, że stanowią one jedynie próbę rozmywania prawdy o tym, kto tu jest oprawcą, a kto ofiarą. Jednak ostatecznie, gdy będzie już można patrzeć na te wydarzenia z dalszej perspektywy i bez gwałtownych emocji, pozostanie ta sama prawda, która sprawdza się w odniesieniu do wszystkich wojen: trwały pokój może zostać zbudowany jedynie na pojednaniu, a nienawiść niszczy w pierwszym rzędzie nie tych, ku którym się zwraca, ale tych, którzy ją w swoich sercach pielęgnują. Czy jednak oznacza to, że Ukraińcy powinni w imię pokoju i pojednania zaprzestać oporu i pozwolić się ujarzmić imperialnej Rosji? Nie, to byłby całkowicie błędny wniosek. Jak więc podejść do tej wojny w duchu chrześcijańskim?

Czytaj dalej „Czy istnieje wojna sprawiedliwa?”

Niewielu obserwatorów spodziewało się, że koncentracja wojsk rosyjskich u granic Ukrainy doprowadzi do faktycznej inwazji i w efekcie – do wojny. Ci, którzy przed nią ostrzegali, byli traktowani jako panikarze, którzy nie rozumieją, jak wytrawnym graczem jest Vladimir Putin i jak mało prawdopodobne jest to, by chciał zepchnąć swój kraj w brutalną i krwawą wojnę. Zaskoczone jest jednak także dowództwo rosyjskie, gdyż – jeśli tylko wierzyć docierającym informacjom – rosyjskie wojsko, mimo miażdżącej przewagi liczebnej, ponosi poważne straty, zarówno rzeczowe, jak i personalne. Cóż jednak znaczą te polityczne lub wojskowe kalkulacje i prognozy, wobec tragedii zwykłych ludzi, którzy giną lub też uciekają przed brutalną przemocą? Trudno o chłodną analizę w sytuacji, gdy codziennie pod bombami giną cywile, w tym także dzieci. Mimo to warto się jednak pokusić o kilka uwag na temat tej tragicznej sytuacji, w której znalazła się Europa u początku trzeciej dekady XXI wieku. Czytaj dalej „Bomby spadają na Ukrainę”

W swojej mistrzowskiej książce Listy starego diabła do młodego C. S. Lewis każe staremu, doświadczonemu diabłowi odpowiedzieć na pytanie swojego młodego diabelskiego ucznia, czy w obliczu wojny (treść listów nawiązuje do czasu II wojny światowej) ma kusić człowieka do zagorzałego pacyfizmu, by ze wstrętem odrzucił wszelkie użycie broni wobec agresorów, czy też do skrajnego patriotyzmu, by był gotów walczyć z bronią w ręku za swoją ojczyznę aż do poświęcenia życia? Odpowiedź starego kusiciela jest zaskakująca: w zasadzie jest rzeczą obojętną, czy człowiek będzie kuszony do pacyfizmu czy też do patriotyzmu. Ważne jedynie, by pacyfizm (lub patriotyzm) stał się dla niego sprawą najważniejszą. Najpierw trzeba go przekonać, że wybrana przez niego wartość jest ważnym składnikiem jego religii. Potem – że jest najważniejszym jej składnikiem. A wreszcie, że religia pełni wobec niego rolę podrzędną i jest jedynie dostarczycielką argumentów za jednym czy drugim. Ważna jest taka radykalizacja ludzkich postaw, która oślepia na wszelkie inne argumenty. „Skoro raz uczynisz Świat celem, a wiarę środkiem do celu, to niemal zdobyłeś już swego człowieka, a to, jakiego rodzaju światowy cel sobie obrał, nie ma już większego znaczenia” – konkluduje stary kusiciel. Z właściwym sobie angielskim humorem Lewis mistrzowsko pokazał, czym kończy się źle rozumiany radykalizm. Czytaj dalej „Radykalizacja postaw czy radykalizm Ewangelii?”

Słowa te znaleźć można w niejednym śpiewniku z piosenkami turystycznymi i biesiadnymi. Piosenka, w której refren ten jest wielokrotnie powtarzany, opowiada w prosty i melancholijny sposób o powszechnym doświadczeniu upływu czasu. Nie ma chyba kultury, która nie miałaby swojego kalendarza. I chociaż bywają różne kalendarza, zarówno lunarne (związane z fazami księżyca), jak i solarne (związane z pozornym ruchem słońca na ziemskim nieboskłonie), takie, w których lata liczy się od narodzin wybitnych osób, jak też takie, które rozpoczynają się od epokowych wydarzeń, to jednak potrzeba mierzenia czasu zdaje się być powszechna i głęboko tkwić w naturze ludzkiej. Człowiek czuje się wręcz przymuszony, by mierzyć czas. Jeśli z jakichś powodów traci poczucie czasu (np. gdy wybudza się po dłuższym okresie utraty przytomności), czuje się zdezorientowany i zaniepokojony, dopóki ktoś nie powie mu, jaki jest dzień i która jest godzina. Czytaj dalej „…. za rok, za dzień, za chwilę….”

W listopadzie 2021 podano do wiadomości publicznej przygotowane przez Komisję Europejską wewnętrzne wytyczne, jak to określono, „komunikacji inkluzywnej”. Dotyczą one m.in. zwrotów używanych dotychczas powszechnie w relacjach międzyosobowych. Jak twierdzą ich autorzy, nie powinno się zakładać, że wszyscy ludzie identyfikują się z własną płcią biologiczną. Dlatego za obraźliwe może być uznane mówienie o „oby płciach”, ale także używanie w wystąpieniach publicznych frazy „panie i panowie”. Może to sprawiać, że osoby interpłciowe oraz określające siebie same jako queer stają się w przestrzeni publicznej poniekąd niewidzialne. Za obraźliwe może być uznane także np. określenie homoseksualista. W oficjalnych formularzach powinna zostać dodana dodatkowa rubryka dla tych, którzy nie mieszczą się w kategoriach płci męskiej czy żeńskiej. W przypadku nagłówków oficjalnych pism, gdy nie ma pewności co do tożsamości płciowej adresata, należy – obok form Mr (mister – pan) oraz Ms (miss – pani) – używać skrótu Mx. Aby nie dyskryminować imigrantów i osób bez przynależności państwowej, powinno się unikać słowa „obywatel”. Nie należy także używać określeń typowych dla danej religii. Należą do nich np. takie zestawienia imion jak „Maria i Jan”, które powinny zostać zastąpione imionami „Malika i Juliusz”. W odniesieniu do świąt chrześcijańskich dokument proponuje zamianę wyrażenia „Boże Narodzenie” na „okres świąteczny”. Czytaj dalej „Unijna nowomowa”

W styczniu 2021 r. portugalski parlament uchwalił po raz pierwszy ustawę o legalizacji medycznie wspomaganego samobójstwa. Została ona jednak przez prezydenta Portugalii skierowana do tamtejszego Trybunału Konstytucyjnego, który stwierdził, że w kilku punktach jest niezgodna z portugalską konstytucją. Na początku listopada 2021, po dokonaniu poprawek, ustawa została uchwalona po raz drugi. Zgodnie z nią skrajne cierpienie oraz nieodwracalne zmiany spowodowane chorobą mogą stanowić podstawę do tego, by prosić o pomoc w dokonaniu samobójstwa. Komisja lekarska ma stwierdzić, czy prośba pacjenta została wyrażona w sposób wolny i świadomy, a w razie wątpliwości zasięgnąć opinii psychiatry. Czytaj dalej „Europa skręca w stronę eutanazji”

Październik w Polsce to czas, w którym jesień mocno już zaznacza swoje panowanie. Przebarwione liście zachwycają, szczególnie w słoneczne dni, kiedy świat robi się bajecznie kolorowy. Jednak po pierwszych przymrozkach liście szybko opadają, pozostawiając nagie gałęzie drzew. Jest to z jednej strony czas nadciągającej jesiennej szarugi – mrocznych, mglistych i nasyconych zimną wilgocią dni. Czas, w którym człowiek niemal intuicyjnie chowa się w cieple domu, a przysłowiowa filiżanka gorącej herbaty staje się niemalże nieodłącznym towarzyszem. Ale październik to także czas zbierania owoców, które nieraz dopiero teraz osiągają swoją pełną dojrzałość, a co za tym idzie – także pożądany wygląd, zapach i smak.

Czytaj dalej „Jesienna zaduma”

Campus Polska Przyszłości był pomyślany jako swego rodzaju szkoła letnia przeznaczona dla młodych liderów i aktywistów, stąd zapewne wybrano jako miejsce odbywającej się w dniach od 27 sierpnia do 2 września 2021 imprezy rozległy obszar Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. To jeden z najładniejszych i najrozleglejszych kampusów uniwersyteckich w Polsce. Na jego terenie znajdują się nie tylko sale wykładowe różnej wielkości oraz akademiki, w których można w czasie wakacyjnym przyjąć gości, przestrzenie spacerowe oraz rozległe obszary zielone, na których można ustawić tymczasowe hale, ale także stadion i jezioro wraz z infrastrukturą wypoczynkową. Zazwyczaj jednak szkoła letnia kojarzy się z transferem i popularyzacją wiedzy na wybrany naukowy temat, co byłoby zgodne z dawną ideą akademii. Wszak miała ona być wspólnoty uczących i uczonych i stanowić coś w rodzaju tygla, w którym ścierają się ze sobą różne idee. W tym wypadku jednak, chociaż organizatorzy podkreślali, że Campus Polska Przyszłości nie był organizowany przez żadną partię polityczną, trudno było widzieć go inaczej, jak tylko jako propagandową imprezę obecnej politycznej opozycji. Jej organizatorami oraz gośćmi byli wyłącznie politycy opozycji, w tym jej liderzy, lub też osoby związane z opozycją z obszaru nauki, kultury, polityki oraz mediów. Zaproszono także gości zagranicznych, jednak wyłącznie takich, którzy sympatyzują z aktualną polską opozycją. Niektóre tematy paneli dyskusyjnych i warsztatów nie pozostawiały wątpliwości, że chodziło o szkolenie i integrowanie tej części młodzieży studenckiej, która może włączyć się w antyrządową propagandę. Czytaj dalej „Opiłowywanie katolików”

Traditionis custodes – tak właśnie nazywa się ogłoszony 16 lipca 2021 list apostolski papieża Franciszka dotyczący celebracji Mszy św. według rytu trydenckiego, obowiązującego aż do wprowadzenia soborowej reformy liturgicznej. Zawarte w nim decyzje papieża są efektem ponad rocznych konsultacji przeprowadzonych rzez Kongregację Nauki Wiary, które dotyczyły nieprawidłowości w korzystaniu z daleko idącej zgody na sprawowanie Eucharystii w rycie trydenckim udzielonej przez Benedykta XVI. W dokumencie tym Franciszek stwierdza, że księgi liturgiczne ogłoszone po Soborze Watykańskim II są „jedynym wyrazem lex orandi rytu rzymskiego”. Celebrowanie Eucharystii według rytu trydenckiego jest nadal możliwe w wyznaczonych przez biskupa miejscach (jednak nie w kościołach parafialnych) i ustalonym przez niego czasie. Kapłani, którzy pragną sprawować Eucharystię w tym rycie, muszą uzyskać pozwolenie swojego biskupa. Biskup powinien ponadto upewnić się, że grupy wiernych, które pielęgnują pobożność w rycie trydenckim, nie odrzucają reformy liturgicznej Soboru Watykańskiego II oraz magisterium ostatnich papieży. Czytaj dalej „Stróżowie tradycji”